ارتباطات غیرکلامی

بر اساس تحقیقات صورت گرفته درصد بسیار زیادی از پیام از طریق زبان بدن و لحن کلام به مخاطب منتقل می شود. بنابراین لازم است در کنار استفاده از واژگان مناسب، به ارتباطات غیر کلامی هم توجه کرد. اگر شخص مطلبی را بگوید ولی حالت چهره و زبان بدن او آن را تایید نکند، قطعا کلامش اثربخش نخواهد بود و مخاطب به راحتی متوجه این تناقض خواهد شد. جالب است بدانید قبل از اینکه لب به سخن بگشایید، بدن شما صحبت می کند و حالت هایی را که به صورت ناخودآگاه به خود گرفته به جای کلامتان به مخاطب منتقل می کند. در ادامه به برخی عوامل غیرکلامی موثر در انتقال پیام اشاره می شود.

ارتباط چشمی

یکی از مهمترین نکات در بحث ارتباطات و اثربخشی کلام، برقراری ارتباط چشمی است. این که گفته می شود ارتباط چشمی یعنی دقیقا شخص سخنران باید به چشمان فرد مخاطب نگاه کند. اگر یک مخاطب باشد که تکلیف مشخص است و اگر تعداد مخاطبان بیشتر از یک نفر بود باید این نگاه بین آنها به صورت کاملا عادلانه تقسیم شود. حتی در جلسات بزرگتر در حد همایشهای چند صد نفره هم باید این نکته را در نظر گرفت. در همایشهای بزرگ باید سالن را به صورت فرضی به چند قسمت تقسیم کنید و هر بار به یک قسمت سالن نگاه کنید. در این صورت افرادی که در آن منطقه هستند تصور می کنند شما مستقیم به چشمان آنها نگاه کرده اید و این باعث می شود ارتباط بهتری با شما و کلامتان برقرار کنند. مراقب باشید موقع صحبت کردن به در و دیوار و سقف و کف زمین نگاه نکنید و تمام توجه تان به مخاطب باشد.

زبان بدن

حتما توجه کرده اید گاهی یکی از دوستانتان به نظر خسته می رسد و زمانی که از او می پرسید به نظر خسته می آیی، انکار می کند. او با زبانش می گوید خسته نیست ولی حالت چهره و زبان بدنش به شما می گوید خسته است! شما کدام را باور می کنید؟ قطعا آنچه را که می بینید می پذیرید حتی اگر با زبان انکار کند. تاکید می کنم قبل از اینکه شما صحبت کنید، زبان بدن با مخاطب صحبت می کند. حتی اگر سعی کنید کلمات انرژی بخش به کار ببرید، تا زمانی که حالت بدنتان با کلامتان هماهنگ نشده باشد و تاثیر لازم را در حالت چهره تان نداشته باشد، انرژی مورد نظرتان به مخاطب انتقال پیدا نمی کند. قبل از اینکه شما سخن بگویید، حالات چهره، نوع نشستن و برخاستن و به طور کلی زبان بدن شما سخن می گوید.

یکی از نکات مهم در خصوص زبان بدن، وضعیت قرار گرفتن شانه هاست. افتادگی شانه به هیچ عنوان نشانه فروتنی شما نیست بلکه نمایانگر عدم اعتماد به نفس کافی در شما است. به خصوص زمانی که قرار است صحبت کنید شانه ها را به طرف عقب ببرید و تا حد امکان گردن را صاف نگه دارید. اگر قرار است به صورت نشسته و پشت میز صحبت کنید، صاف روی صندلی بنشینید و گردن خود را روی میز خم نکنید. از لم دادن روی صندلی یا تکیه دادن به تریبون پرهیز کنید و حالت بی رمق نداشته باشید.

حرکت دستان نقش مهمی در زبان بدن ایفا می کند. از تکان دادن بیش از حد دستان در حین سخن گفتن پرهیز کنید. این کار علاوه بر آنکه حواس مخاطب را پرت می کند، نشان دهنده آن است که بر سخن خود تسلط کافی ندارید و دچار استرس شده اید. از قرار دادن دستان خود به زیر چانه، خاراندن گوش و به طور کلی لمس کردن صورتتان در حین صحبت کردن بپرهیزید. هنگام صحبت کردن دستان خود را جلوی دهانتان نگه ندارید. لازم است مخاطب به صورت همزمان حرکات دهان شما را ببیند و صدایتان را بشنود.

لحن کلام

اگر به یک کودک که معنی کلمات را متوجه نمی شود با چهره عصبانی و خشمگین بگوییم “دوستت دارم” کودک گریه می کند! چرا که لحن کلام ما را باور کرده نه کلمات را. حالا اگر به همین کودک با لحن مهربان بگوییم “دوستت ندارم” کودک می خندد! این یکی از بازیهای دوران کودکی من و برادر بزرگترم نسبت به خواهر کوچکترمان بود. از همین مثال ساده می توان متوجه شد تاثیر لحن گفتار در اثربخشی کلام تا چه میزان است. یعنی ممکن است حتی معنی کلام را به صورت کامل تغییر دهد. حتی اگر مخاطب متوجه کلام شما بشود، نقش لحن را در تاثیر کلام باید بسیار جدی گرفت. صحبت کردن با صدایی یکنواخت یا صدایی شبیه نالیدن باعث می شود مخاطب خیلی سریع خسته شود و دلش نخواهد به ادامه مباحث شما گوش کند. نتیجه آن می شود که یا با گوشی سرگرم می شود و یا با اینکه به شما نگاه می کند ولی در تخیلات خود سیر کند.

یکی از راههای بهبود لحن صدا، گوش دادن به ترانه های فاخر و همخوانی با آنهاست. ترانه ای را که دوست دارید بارها گوش دهید و سعی کنید با خواننده همراهی کنید. صدای خواننده را از هدفون بشنوید و سعی کنید همزمان صدای خودتان را ضبط کنید. سپس به صدای ضبط شده خود گوش دهید تا متوجه تفاوت لحنتان با خواننده بشوید. آنقدر این کار را تکرار کنید که به لحن خواننده نزدیک شوید.

یکی دیگر از تمرینها سلفژ است. اینکه بتوانید نت های ساده موسیقی را با صدایتان تقلید کنید. با یک کیبورد ساده هم می توان این تمرین را انجام داد. حتی اگر پیانو یا ابزار موسیقی ندارید می توانید از برنامه هایی که روی سایتهای مختلف اینترنت وجود دارد استفاده کنید.